Wspólnotowa Typologia Gospodarstw Rolnych – według parametru Standardowej Produkcji

Od 2010 roku gospodarstwa rolne funkcjonujące we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej są klasyfikowane według znowelizowanych zasad Wspólnotowej Typologii Gospodarstw Rolnych (WTGR).

 

Zmiany
Zasadnicza modyfikacja WTGR polegała na zastąpieniu parametru Standardowej Nadwyżki Bezpośredniej (SGM) parametrem Standardowej Produkcji (SO).

 

Inne zmiany w ramach WTGR, jakie wprowadzono od 2010 roku:

  • wyrażanie klas wielkości ekonomicznej gospodarstw w euro, nie w ESU,
  • zwiększenie liczby klas wielkości ekonomicznej z 10 do 14 i modyfikacja ich przedziałów, modyfikacja systematyki typów rolniczych gospodarstw rolnych – redukcja z 4-szczeblowej na 3-szczeblową,
  • wprowadzenie dodatkowej „klasyfikacji” odzwierciedlającej znaczenie działalności gospodarczej innej niż rolniczej w gospodarstwie rolnym (z ang. OGA).

Przyczyny zmian
Konieczność modyfikacji typologii zaistniała po oddzieleniu płatności od produkcji (decoupling’u). W tych warunkach współczynniki SGM niektórych działalności uzyskały wartość ujemną, bo wartość produkcji poszczególnych produktów liczona według cen rynkowych nie pokrywała wartości ponoszonych kosztów bezpośrednich. Ponadto, zmiany w typologii były również podyktowane chęcią uproszczenia jej zasad.

 

Skutki zmian
Zmiana współczynników dla poszczególnych działalności produkcji roślinnej i zwierzęcej ma wpływ na postać dwóch kryteriów klasyfikacyjnych, jakimi są wielkość ekonomiczna i typ rolniczy gospodarstwa rolnego. O stopniu i kierunku tych zmian decyduje fakt nieuwzględniania dopłat do produkcji oraz kosztów bezpośrednich przy określaniu wartości współczynników SO.

 

Definicja
Standardowa Produkcja (SO, Standard Output) jest to średnia z 5 lat wartość produkcji określonej działalności produkcyjnej (roślinnej lub zwierzęcej) uzyskiwana w ciągu 1 roku z 1 ha lub od 1 zwierzęcia (z wyjątkami: grzyby jadalne – 100 m2, drób – 100 szt., pszczoły – 1 pień pszczeli, czyli 1 rodzina pszczela), w przeciętnych dla danego regionu warunkach produkcyjnych.

 

Współczynniki Standardowej Produkcji


Dla uzyskania możliwości analizy szeregów czasowych pomimo zasadniczej zmiany WTGR, każde państwo członkowskie zostało zobowiązane do wytworzenia „przejściowego” zestawu regionalnych współczynników Standardowej Produkcji SO „2004” z trzyletniego okresu referencyjnego 2003-2005. Dzięki temu możliwe jest wykonanie równoległych klasyfikacji gospodarstw rolnych według starych i nowych zasad WTGR. Zestaw SO „2004” posłużył do określenia planu wyboru próby gospodarstw rolnych dla potrzeb badań Polskiego FADN w latach obrachunkowych 2010-2012.

 

Dla kolejnych okresów referencyjnych współczynniki SO zostały opracowane już zgodnie z klasycznymi standardami unijnymi:

  • SO „2007” (z okresu referencyjnego 2005-2009) – pierwszy metodycznie klasyczny zestaw,
  • SO „2010” (z okresu referencyjnego 2008-2012),
  • SO „2013” (z okresu referencyjnego 2011-2015),
  • SO „2017” (z okresu referencyjnego 2015-2019) – najnowszy zestaw współczynników przekazany do Eurostatu w grudniu 2020 roku.

Współczynniki SO państw Unii Europejskiej… (plik Excel zawiera współczynniki SO dla wszystkich państw, zalecamy zapisanie pliku na dysku).

 

Klasy wielkości ekonomicznej oraz typy rolnicze


Wielkość ekonomiczna to suma SO ze wszystkich działalności występujących w gospodarstwie. Wyrażana jest w euro. Do przeliczenia waluty polskiej na euro służą kursy euro ogłaszane przez Komisję Europejską:

  • dla SO „2004” jest to 4,3177 PLN,
  • dla SO „2007” jest to 3,90916 PLN,
  • dla SO „2010” jest to 4,02860 PLN,
  • dla SO „2013” jest to 4,17347 PLN,
  • dla SO „2017” jest to 4,2722 PLN.

Typ rolniczy określany jest udziałem SO poszczególnych grup działalności w całkowitej wartości SO.

 

Polskie nazwy typów rolniczych gospodarstw rolnych (ogólnych, podstawowych i szczegółowych) obowiązujące we Wspólnotowej Typologii Gospodarstw Rolnych w Polsce od 2010 roku zostały ustalone w porozumieniu z Głównym Urzędem Statystycznym. Dla potrzeb analiz i publikacji Polskiego FADN stosowana jest uproszczona struktura typów rolniczych TF8 oraz klas wielkości ekonomicznej ES6.

 

Akty prawne i podstawy metodologiczne

 

Do końca 2014 roku we WTGR obowiązywały następujące dokumenty:

Od roku 2015 przepisy dotyczące WTGR zostały zawarte w prawodawstwie FADN tworząc zintegrowaną całość. Rozporządzenie Komisji nr 1242/2008 zostało uchylone przez Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) nr 1198/2014 z dnia 1 sierpnia 2014 r., uzupełniające Rozporządzenie Rady (WE) nr 1217/2009 ustanawiające sieć zbierania danych rachunkowych. Od 2015 roku we WTGR obowiązują zatem następujące dokumenty: